Wskaźniki referencyjne

Od 2014 r. trwa ogólnoświatowa dyskusja nad reformą wskaźników referencyjnych. Prowadzone reformy zaowocowały m.in. decyzjami o reformie wskaźników oraz o stopniowej likwidacji wskaźników LIBOR oraz likwidacji wskaźnika EONIA i zastąpieniu ich nowymi wskaźnikami, tzw. wskaźnikami RFR (Risk-Free Rates) (Wskaźniki RFR).

Wskaźniki RFR są obliczane pod nadzorem krajowych organów regulacyjnych, z reguły na podstawie rzeczywistych transakcji rynku międzybankowego lub z innymi kontrahentami.

Są one stawkami overnight, obliczanymi codziennie, a następne za pomocą odpowiedniej metody dostosowywanymi do konkretnych tenorów (okresów takich jak 3M, 6M itp.). W związku z tym nie są identyczne w swojej konstrukcji i stosowaniu jak dotychczasowe wskaźniki referencyjne stopy procentowej. Przede wszystkim są ustalane w momencie rozpoczęcia lub przed rozpoczęciem okresu, do którego się odnoszą, co daje gwarancję co do wysokości należnych kwot naliczonych pod koniec tego okresu.

Poniżej zilustrowane są przykładowe różnice w konstrukcji obu rozwiązań - Wskaźników RFR oraz terminowych wskaźników referencyjnych np. WIBOR, EURIBOR:

• Wskaźnik terminowy wyznacza się poprzez odniesienie, do przyszłych i niepewnych wartości oprocentowania depozytów, podczas gdy Wskaźniki RFR wyznaczane są na podstawie wartości osadzonych w przeszłości;
• Wskaźnik terminowy jest terminową stopą procentową dla wielu okresów (tenorów) taki jak np. 3M, 6M, 12M, podczas gdy Wskaźniki RFR są wyłącznie stopami typu O/N (overnight) bez elementu terminowości;
• Wskaźnik terminowy zawiera w sobie premię za ryzyko kredytowe Banku oraz ryzyko płynności terminowej. Z kolei Wskaźniki RFR, co do zasady zawierają w sobie bardzo niewielką premię dodatkową lub nie zawierają jej wcale dzięki konstrukcji oprocentowania overnight oraz dzięki temu że bywają zabezpieczone.

Z uwagi na konstrukcję Wskaźników RFR (są obliczane codziennie), może zaistnieć konieczność dostosowania ich do umów i instrumentów, w których był stosowany wskaźnik terminowy dla tenoru (okresu) np. 3M lub 6M. Z tego względu dodatkowo opracowuje się Terminowe Wskaźniki RFR, tzw. „compounded rates”, które pozwalają za pomocą Wskaźników RFR wyznaczyć oprocentowanie dla dłuższych okresów odsetkowych („Terminowy/e Wskaźnik/Wskaźniki RFR”).

Wspomniane Terminowe Wskaźniki RFR takie jak np. „SARON 3 months Compound Rate” obliczane są na podstawie codziennych wartości podstawowego Wskaźnika RFR – w tym przykładzie wskaźnika SARON. Administrator obliczający taki Terminowy Wskaźnik RFR bierze pod uwagę pewien okres publikowania Wskaźnika RFR (np. SARON), który odpowiada okresowi odsetkowemu (dla „SARON 3 months Compound Rate” będą to trzy miesiące), a następnie wyznacza okres obserwacji takiego Wskaźnika RFR. Okres obserwacji nie musi pokrywać się z okresem odsetkowym, dla którego wykorzystywany będzie Terminowy Wskaźnik RFR – dzięki temu ostateczna wartość Terminowego Wskaźnika RFR będzie znana jeszcze przed zakończeniem okresu odsetkowego. Okres obserwacji wskaźnika podstawowego może zaczynać się np. na kilka dni przed rozpoczęciem okresu odsetkowego, dla którego będzie miał zastosowanie. Dzięki temu o taką samą liczbę dni wcześniej, będzie znana wartość Terminowego Wskaźnika RFR „compounded rate” który będzie miał zastosowanie dla tego okresu odsetkowego. Administratorzy używają różnych wzorów i formuł matematycznych dla obliczania Terminowych Wskaźników RFR, jednak celem takiego zabiegu jest zapewnienie kompleksowego zastąpienia stawek terminowych, Wskaźnikami RFR. Dzięki zastosowanej korekcie, efekt ekonomiczny zastosowania  operacji zastąpienia wskaźnikiem RFR, nie powinien różnić się od efektu uzyskanego przy zastosowaniu terminowych wskaźników referencyjnych.

Oprocentowanie umowy finansowej lub płatność wynikająca z nabycia instrumentu finansowego podlega przeglądowi zgodnie z kontraktowym okresem obowiązywania stopy procentowej (np. okres obowiązywania stopy procentowej w przypadku WIBOR 3M trwa 3 miesiące) . W dniu ustalenia oprocentowania dla kolejnego okresu odsetkowego Bank wykorzysta do naliczenia oprocentowania aktualnie obowiązującą stawkę referencyjną, opublikowaną przez właściwego dla danej stawki referencyjnej administratora, zgodnie z Rozporządzeniem BMR.

WIBOR jest kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu Rozporządzenia BMR, opracowywanym na dzień przekazania dokumentu informacyjnego przez GPW Benchmark S.A. (administrator) . WIBOR oraz WIBID opracowywane są według metody samodzielnie określonej przez GPW Benchmark S.A. pod nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. Szczegóły dotyczące WIBOR oraz WIBID, w tym opis metody jego opracowywania oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu jego wyznaczania GPW Benchmark S.A. opublikowała na stronie internetowej pod adresem: https://www.gpwbenchmark.pl/.

W dniu 6.12.2019 Komisja Nadzoru Finansowego otrzymała od GPW Benchmark S.A. wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności jako administrator wskaźników referencyjnych stopy referencyjnej stopy procentowej, w tym kluczowego wskaźnika stopy procentowej. Złożenie wniosku przed końcem 2019 roku oznacza, że zgodnie z art. 51 ust. 1 oraz art. 51 ust. 3 Rozporządzenia BMR wydłuża się okres przejściowy, w trakcie, którego podmioty nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego mogą dalej stosować wskaźniki referencyjne WIBID oraz WIBOR. Okres ten trwał do momentu zakończenia postępowania administracyjnego w sprawie udzielania ww. zezwolenia. Administrator informował o procesie postępowania na swojej stronie internetowej pod adresem: https://www.gpwbenchmark.pl/.

W dniu 16 grudnia 2020 r. KNF wydała zezwolenie na prowadzenie przez GPW Benchmark S.A. działalności jako administrator wskaźników referencyjnych stóp procentowych, w tym kluczowych wskaźników referencyjnych. Wydanie przez KNF zezwolenia dla GPW Benchmark S.A. oznacza, że organ nadzoru finansowego uznał proces wyznaczania wskaźnika referencyjnego WIBOR oraz WIBID za zgodne z wymaganiami nałożonymi przez Rozporządzenie BMR.

W związku z otrzymaniem zezwolenia, GPW Benchmark S.A. (GPWB) opublikowała oświadczenie dot. WIBID i WIBOR, o którym mowa w art. 27 Rozporządzenia BMR, zawierające kluczowe informacje o wskaźnikach WIBID i WIBOR.

Na podstawie otrzymanego zezwolenia GPWB została uprawniona do opracowywania innych wskaźników stóp procentowych, których proces wyznaczania będzie odbywać się zgodnie z wymogami Rozporządzenia BMR. Otrzymanie zezwolenia na prowadzenie działalności jako administrator WIBID oraz WIBOR nie oznacza, że metoda ich wyznaczania nie będzie ulegać modyfikacji. Stanowisko takie zostało wyrażone w komunikacie KNF, zgodnie z którym: „UKNF oczekuje dalszego doskonalenia metody opracowywania wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, tak aby była łatwo adaptowalna do zmieniających się realiów gospodarczych”. Należy również wskazać, że Rozporządzenie BMR nakłada na administratorów wskaźników referencyjnych obowiązek przeprowadzenia cyklicznego przeglądu metody wyznaczania stawek referencyjnych WIBID oraz WIBOR ostatni taki przegląd miał miejsce w 2024 r.

Specyficzne ryzyka dot. WIBOR/WIBID obejmują w szczególności:

• ryzyko rezygnacji z dwustronności stawek, tj. zawieszenie publikowania WIBID,
• ryzyko istotnej zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego,
• ryzyko zaprzestania opracowywania wybranego tenoru wskaźnika WIBOR, np. WIBOR 1Y.

Dodatkowe informacje dotyczące prowadzonej reformy wskaźników WIBOR i WIBID znajdziecie Państwo w naszej zakładce Aktualności.

W Polsce od połowy 2022 roku przeprowadzana jest reforma wskaźników referencyjnych, w ramach której pracę rozpoczęła tzw. Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR), składająca się z przedstawicieli Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego, Ministerstwa Finansów, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark S.A. praz przedstawicieli banków, funduszy inwestycyjnych oraz zakładów ubezpieczeń jak również organizacji branżowych zrzeszających podmioty rynku finansowego. Celem NGR było w pierwszej kolejności przygotowanie planu działań służących sprawnemu oraz bezpiecznemu ułożeniu procesu zastąpienia (konwersji) wskaźnika referencyjnego WIBOR oraz WIBID , co przybrało formę tzw. „Mapy Drogowej”.

Mapa Drogowa opublikowana przez NGR jest dokumentem stanowiącym wynik analiz i prac prowadzonych w NGR, który określa harmonogram zastąpienia WIBOR przez wskaźnik typu RFR. Przedstawiony tam harmonogram zastąpienia został przygotowany przy założeniu zapewnienia zgodności procesu zastąpienia WIBOR zgodnie z Rozporządzeniem BMR, stworzenia płynnego rynku kasowego i pochodnych instrumentów finansowych stosujących wskaźnik RFR, przygotowaniu operacyjnego i technicznego wszystkich uczestników rynku finansowego do zastąpienia wskaźnika WIBOR przez wskaźnik typu RFR oraz przeprowadzenia wymaganych zmian w przepisach prawa polskiego oraz Unii Europejskiej oraz zbudowaniu pełnej świadomości przeprowadzanej reformy i jej konsekwencji wśród wszystkich uczestników rynku finansowego w tym w szczególności konsumentów.

Mapa Drogowa nie stanowi źródła prawa powszechnie obowiązującego a jedynie wskazuje pewne punkty zwrotne dot. zastąpienia WIBOR, których uczestnicy rynku finansowego mogą spodziewać się w przyszłości. Wskazane daty w Mapie Drogowej stanowią wyraz uzgodnień, do których wszyscy członkowie grupy NGR zmierzają w procesie przeprowadzenia konwersji.

Informacje na temat założeń Mapy Drogowej oraz informacje dotyczące realizacji poszczególnych etapów prac NGR znajdziecie Państwo na stronie Komisji Nadzoru Finansowego www.knf.gov.pl,w zakładce - wskaźniki referencyjne, zakładka – Aktualności.

Zgodnie z komunikatem Komitetu Sterującego NGR z dnia 25 października 2023 r.  jako docelowy moment konwersji (zastąpienia wskaźników WIBOR) wskazano koniec 2027 r.  Szczegółowe informacje na temat ww. zmian znajdziecie Państwo na stronie Komisji Nadzoru Finansowego www.knf.gov.pl, w zakładce - wskaźniki referencyjne, zakładka - Aktualności, komunikat z dnia 25 października 2023 r., „Komunikat KS NGR w sprawie zmian w oczekiwanej Mapie Drogowej reformy wskaźników referencyjnych” .

W marcu 2024 r. Komitet Sterujący NGR podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR typu RFR. Przegląd dotyczył zarówno wskaźnika WIRON, pierwotnie wybranego jako docelowy wskaźnik zastępczy  oraz innych możliwych indeksów lub wskaźników.

W grudniu 2024 roku KS NGR podjął decyzję o wyborze indeksu o technicznej nazwie WIRF- jako docelowego wskaźnika, który ma zastąpić WIBOR. W styczniu 2025 r. KS NGR dokonał zmiany nazwy tego indeksu z WIRF- na POLSTR (skrót Polish Short Term Rate). Administratorem indeksu POSLTR jest spółka GPW Benchmark S.A.

W I kw. 2025 r. KS NGR zaakceptował zaktualizowaną Mapę Drogową procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID oraz wdrożenia indeksu POLSTR. Zgodnie z Mapą Drogową zakłada  się stopniowe wycofanie WIBOR i WIBID oraz zastąpienie ich nowym wskaźnikiem POLSTR w okresie od 2025-2028 r. Zaplanowany proces rozpoczyna się w 2025 roku od przygotowania dokumentacji wskaźnika, dostosowania systemów informatycznych oraz pierwszej emisji obligacji opartej na POLSTR. Mapa Drogowa zakłada, że w 2026 roku planowane jest uruchomienie nowych produktów kredytowych i instrumentów pochodnych opartych na POLSTR, a także budowa płynnego rynku instrumentów pochodnych opartych o POLSTR. Faza wygaszania WIBOR i WIBID zaplanowana jest na 2027 rok. Od 2028 roku planowane jest całkowite zaprzestanie publikacji WIBOR i pełne przejście na POLSTR we wszystkich produktach finansowych.

https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne
https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne/aktualnosci

POLSTR jest obecnie wskaźnikiem stopy procentowej w rozumieniu Rozporządzenia BMR. POLSTR jest opracowywany i publikowany przez GPW Benchmark S.A. na podstawie zezwolenia udzielonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Szczegółowe informacje na temat wartości wskaźnika, opisu kluczowych elementów metody opracowywania wskaźnika, procedury dotyczącej skarg związanych z wyznaczaniem POLSTR oraz zasad jego publikowania dostępne są na stronie internetowej GPW Benchmark S.A.

POLSTR jest wskaźnikiem stopy procentowej, która jest bliska stopie wolnej od ryzyka (RFR - risk free rate) i opracowywany jest on na podstawie rzeczywistych transakcji depozytowych zawartych z terminem zaczynającym się w dniu ich zawarcia a kończącym w następnym dniu roboczym (O/N – overnight).

POLSTR jest przeznaczony do stosowania jako wskaźnik referencyjny stóp procentowych w rozumieniu Rozporządzenia BMR. Zgodnie z założeniami Mapy Drogowej zastąpi on WIBOR i będzie stosowany w umowach finansowych, np. umowach kredytowych a także instrumentach finansowych.

Szczegółowe informacje znajdziecie Państwo na stronie Administratora:

https://www.knf.gov.pl/dla_rynku/Wskazniki_referencyjne/aktualnosci?articleId=92466&p_id=18
https://gpwbenchmark.pl/dokumentacja-indeksow-transakcyjnych

EURIBOR jest kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu Rozporządzenia BMR, opracowywanym na dzień przekazania dokumentu informacyjnego przez European Money Markets Institute (EMMI), na podstawie zezwolenia udzielonego przez Belgijski Urząd ds. Usług i Rynków Finansowych (Financial Services and Markets Authority) w dniu 2.07.2019 r. EURIBOR opracowywany jest według metody samodzielnie określonej przez EMMI pod nadzorem Belgijskiego Urzędu ds. Usług i Rynków Finansowych. Szczegóły dotyczące EURIBOR, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania EURIBOR, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 Rozporządzenia BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego EURIBOR EMMI opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.emmi-benchmarks.eu/euribor-org/.

SOFR opracowywany i publikowany jest przez „Federal Reserve Bank of New York” będącym amerykańskim bankiem Systemu Rezerwy Federalnej, a zatem podmiot z państwa trzeciego. SOFR wyznaczany jest w oparciu o jednodniowe depozyty zabezpieczone amerykańskimi papierami wartościowymi na rynku repo. Szczegółowe informacje na temat wskaźnika są publikowane na stronie internetowej Fed

SOFR Averages and Index Data - FEDERAL RESERVE BANK of NEW YORK

CME Term SOFR jest innym wskaźnikiem niż SOFR. W dniu 29 lipca 2021 r. CME Term SOFR został formalnie zatwierdzony przez organizację zrzeszającą uczestników rynku (Alternative Reference Rates Committee - ARRC) jako wskaźnik alternatywny dla LIBOR USD. CME Term SOFR jest terminowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla dolara, obliczanym i publikowanym przez CME Group Benchmark Administration Limited a zatem podmiot z państwa trzeciego. CME Term SOFR jest tzw. wskaźnikiem forward-looking publikowanym dla następujących tenorów 1M, 3M, 6M oraz 12M. Metodologia wyznaczenia CME Term SOFR wykorzystuje kombinację jednomiesięcznych i trzymiesięcznych kontraktów futures SOFR.

Grupa robocza przy Banku Anglii zarekomendowała wskaźnik SONIA jako wskaźnik alternatywny dla LIBOR GBP oraz jako wskaźnik wolny od ryzyka dla wszystkich produktów i kontraktów w funcie szterlingu. SONIA (Sterling Overnight Index Average) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla funta szterlinga, obliczanym i publikowanym przez podmiot z państwa trzeciego - Bank Anglii. SONIA jest oparty na rzeczywistych transakcjach i odzwierciedla średnią stóp procentowych, które banki płacą za pożyczanie funtów szterlingów na jedną dobę od innych instytucji finansowych i innych inwestorów instytucjonalnych.

Wskaźnik SONIA jest opracowywany od 1997 r., natomiast został on zreformowany i aktualnie od 3 sierpnia 2020 r. jest publikowany jako SONIA Compounded Index. Tym samym uprościło to obliczanie złożonych stóp procentowych, oraz zapewniło standaryzację metody poprzez publikowanie go jako oficjalnego źródła. Szczegóły dotyczące SONIA, w tym opis kluczowych elementów metody opracowywania SONIA oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego Bank Anglii opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.bankofengland.co.uk.

FTSE Term SONIA (poprzednio Refinitiv Term SONIA) jest innym wskaźnikiem niż SONIA. FTSE Term SONIA (poprzednio Refinitiv Term SONIA) jest terminowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla funta szterlinga, obliczanym i publikowanym przez podmiot z państwa trzeciego -  FTSE International Limited . Bazowe dane wejściowe do obliczenia stawki FTSE Term SONIA (poprzednio Refinitiv Term SONIA) pozyskiwane są od różnych dostawców i przetwarzane zgodnie z metodologią kaskadową. Podstawowym źródłem danych są kwotowania pozyskane z elektronicznych platform dla rozliczanych centralne kontraktów GBP SONIA OIS.

Informujemy, że w wyniku przeprowadzonego w czwartym kwartale 2023 r. rebrandingu produktów London Stock Exchange Group, której częścią jest Refinitiv Benchmark Services (UK) Limited, nastąpiła zmiana nazwy wskaźnika Refinitiv Term SONIA na FTSE Term SONIA a od 16 grudnia 2024 r. zmienił się administrator z Refinitiv Benchmark Services (UK) Limited (RBSL) na FTSE International Limited

W 2018 r. utworzono Cross Industry Committee on Japanese Yen Interest Rate Benchmarks, składający się z inwestorów finansowych i instytucjonalnych oraz przedsiębiorstw niefinansowych. Jego celem jest prowadzenie niezbędnych prac w celu ułatwienia i ukierunkowania reformy wskaźników referencyjnych stóp procentowych jena japońskiego. W 2019 roku Komitet, wraz z Bankiem Japonii, przeprowadził konsultacje społeczne w sprawie wyboru alternatywnych benchmarków dla JPY LIBOR, których wyniki ujawniły preferencje branży dla dwóch alternatyw: Tokyo Interbank Offered Rate ("TIBOR") i Tokyo Overnight Average Rate ("TONAR"). Komitet i Bank Japonii stwierdziły, że podmioty mają swobodę wyboru jednej z dwóch alternatyw dla JPY LIBOR, którą chcą stosować. TONAR jest stopą wolną od ryzyka opartą na niezabezpieczonej stopie overnight call i opracowywany jest przez podmiot z państwa trzeciego - Bank Japonii. W lutym 2020 roku Komitet wyznaczył QUICK Corp jako agenta ds. kalkulacji i publikacji terminowej stopy referencyjnej, a w maju 2020 roku QUICK Corp rozpoczął codzienną publikację prototypowych stawek terminowych o różnych tenorach. TORF jest jednym z alternatywnych wskaźników referencyjnych stóp procentowych, które zastępują LIBOR JPY. TORF obliczany i publikowany jest przez QUICK Benchmarks Inc. (podmiot z państwa trzeciego) w oparciu o transakcje pochodne, których aktywem bazowym jest niezabezpieczona stopa overnight call. www.torf.co.jp/en/

SARON (Swiss Average Rate Overnight) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla franka szwajcarskiego, obliczanym i publikowanym przez SIX Index AG (dalej: “SIX”). SARON jest oparty o zabezpieczony rynek pieniężny oraz obliczany jako jednodniowa stopa referencyjna oparta na danych z rynku transakcji repo rozliczanych we franku szwajcarskim.

Wskaźnik SARON Compound powstaje w oparciu o dzienne wskaźniki SARON. Wskaźnik SARON Compound spełnia  wymagania  określone rozporządzeniem BMR.

SARON jest oparty na transakcjach repo i kwotowaniach zawartych na tym rynku, gdyż stanowi on kluczową część branży finansowej i działalności banków centralnych. Rynek repo charakteryzuje się dużą płynnością, wysokim stopniem uregulowania i dużą rzetelnością. SARON oraz SARON Compound są opracowywane według metody samodzielnie określonej przez SIX pod nadzorem szwajcarskiego organu nadzoru Swiss Financial Market Supervisory Authority. Szczegóły dotyczące SARON oraz SARON Compound, w tym opis kluczowych elementów metody ich opracowywania, Oświadczenie o Wskaźniku Referencyjnym (dokument opublikowany przez administratora na podstawie art. 27 Rozporządzenia BMR) oraz procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania skarg dotyczących procesu wyznaczania wskaźnika referencyjnego SIX opublikował na swojej stronie internetowej pod adresem: www.six-group.com

Administratorem wskaźnika referencyjnego stopy procentowej SARON oraz SARON Compound jest SIX Index AG, a zatem jest to administrator z państwa trzeciego. Jednakże administrator mający siedzibę w Unii Europejskiej, tj. SIX Financial Information Nordic AB z siedzibą w Sztokholmie, korzystając z trybu przewidzianego w art. 33 BMR, uzyskał w dniu 21 stycznia 2021 r. zatwierdzenie ww. wskaźnika referencyjnego. Zatwierdzenie zostało udzielone przez szwedzki organ nadzoru finansowego Finansinspektionen (FI).Na tej podstawie Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) dokonał wpisu wskaźnika referencyjnego stopy procentowej SARON oraz SARON Compound do rejestru, o którym mowa w art. 36 Rozporządzenia BMR.

€STR (Euro short-term rate) jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej dla EURO obliczanym przez Europejski Bank Centralny (ECB). €STR odzwierciedla koszty hurtowych niezabezpieczonych pożyczek jednodniowych w euro, udzielanych przez banki znajdujące się w strefie euro, na podstawie danych pochodzących z Eurosystemu. €STR publikowany jest przez Europejski Bank Centralny. Szczegółowe informacje na temat wskaźnika są publikowane na stronie internetowej ECB.

www.ecb.europa.eu/stats/financial_markets_and_interest_rates/euro_short-term_rate/html/eurostr_overview.en.html#gov

Ryzyka ogólne dotyczące różnych wskaźników referencyjnych

Można zidentyfikować następujące ogólne ryzyka związane ze stosowaniem wskaźników referencyjnych:

• niektóre wskaźniki referencyjne, w tym ich metodologia, mogą ulegać zmianom (w tym istotnym zmianom) przez administratora danego wskaźnika referencyjnego z przyczyn regulacyjnych lub biznesowych;
• administrator danego wskaźnika referencyjnego może podjąć decyzję o tymczasowym lub trwałym zaprzestaniu jego opracowywania;
• odpowiedni organ może cofnąć administratorowi zezwolenie na opracowywania danego wskaźnika;
• wskaźniki referencyjne mogą przestać być reprezentatywne dla danego rynku lub realiów gospodarczych ze względu na zaprzestanie przekazywania stosownych danych wejściowych przez podmioty przekazujące dane niezbędne do opracowywania danego wskaźnika referencyjnego lub wskaźniki referencyjne mogą utracić odpowiednią wiarygodności do pomiaru danego rynku bazowego w wyniku decyzji właściwego organu nadzoru;
• wskaźniki referencyjne mogą przestać być publikowane lub opracowywane w części lub całości (np. LIBOR jako wskaźnik referencyjny przestał istnieć) lub w odniesieniu do konkretnego tenoru (np. określony wskaźnik referencyjny nadal będzie istniał, ale w różnym terminie może dojść do zaprzestania opracowywania określonych tenorów np. WIBOR 6M) lub konkretnej waluty, a odpowiednie wskaźniki alternatywne mogę nie zostać wyznaczone;
• może istnieć uzasadniona potrzeba zmiany umów finansowych lub instrumentów finansowych poprzez odwołanie się do stóp wolnych od ryzyka.

Ryzyko zmiany przez administratora metody opracowywania wskaźnika referencyjnego

Podmiot opracowujący dany wskaźnik referencyjny na podstawie posiadanego zezwolenia w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do wprowadzenia zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Zgodnie ze zwyczajowo opublikowaną przez administratora informacją ogólną w zakresie procesu zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego dokonanie takiej zmiany przez administratora zwyczajowo poprzedza proces konsultacji publicznych w ramach, których administrator określi zakres proponowanej zmiany oraz jej uzasadnienie. Uzasadnieniem dla dokonania zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego dla administratora może być przykładowo konieczność dostosowania metody opracowywania wskaźnika referencyjnego do wymogów Rozporządzenia BMR, wytycznych organu nadzoru lub rekomendacji jednostki nadzorczej. Konsekwencją dokonania przez administratora zmiany w metodzie opracowywania wskaźnika referencyjnego może być zmiana jego wartości. Podwyższenie lub obniżenie wartości wskaźnika referencyjnego w wyniku dokonanej przez administratora zmiany w metodzie jego opracowywania może wpłynąć na wartość wzajemnych świadczeń pomiędzy Państwem a Bankiem w związku z zawartą umową lub na wycenę posiadanego przez Państwa instrumentu finansowego/ produktu finansowego.

Ryzyko zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego w sposób trwały lub czasowy

Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego opublikowanej przez administratora na jego stronie internetowej, z zastrzeżeniem przewidzianych w tym zakresie uprawnień organów nadzoru wynikających z art. 21 oraz 23 Rozporządzenia BMR. Administrator może podjąć decyzję o zaprzestaniu opracowywania wskaźnika referencyjnego w szczególności z przyczyn biznesowych (czynnik pozaekonomiczny) lub z uwagi na uznanie przez administratora, że dane wykorzystywane przez administratora do opracowywania wskaźnika referencyjnego nie są reprezentatywne dla rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem tego wskaźnika referencyjnego. Proces zaprzestania opracowywania wskaźnika referencyjnego poprzedza proces konsultacji publicznych trwający zazwyczaj kilka miesięcy, w ramach których administrator określi datę, od której zamierza zaprzestać opracowywania wskaźnika referencyjnego. Dodatkowo metoda opracowywania wskaźnika referencyjnego zwyczajowo wskazuje, że istnieją okoliczności, w których w danym dniu administrator może nie być w stanie wyznaczyć wartości wskaźnika referencyjnego na przykład w sytuacji nieotrzymania przez administratora w danym dniu wystarczającej ilości danych niezbędnych do wyznaczenia w danym dniu wartości wskaźnika referencyjnego. Konsekwencją trwałego lub czasowego zaprzestania przez administratora opracowywania wskaźnika referencyjnego może być brak możliwości wykorzystania przez Bank wskaźnika referencyjnego do ustalenia wartości wzajemnych świadczeń wynikających z zawartej pomiędzy bankiem a Państwem umowy. W takiej sytuacji zastosowanie znajdą postanowienia umowy łączącej Państwa z Bankiem.

Ryzyko zaprzestania opracowywania danego wskaźnika w całości lub w części w odniesieniu do danego wskaźnika oraz brak wyznaczenia wskaźnika alternatywnego

Podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny w ramach prowadzonej działalności jest uprawniony do zaprzestania w sposób trwały opracowywania wskaźnika referencyjnego w trybie określonym w dokumentacji wskaźnika referencyjnego publikowanej przez administratora na jego stronie internetowej. Możliwe jest również zaprzestanie opracowywania w części tj. w odniesieniu do konkretnego okresu odsetkowego (tenoru) lub konkretnej waluty. W takim przypadku, administrator ogłosi, iż z konkretnym dniem zaprzestaje publikowania wskaźnika referencyjnego np. dla tenoru 6M lub dla konkretnej waluty (np. franka szwajcarskiego). Zdarzenie takiego miało miejsce np. w odniesieniu do wskaźnika LIBOR.

Ryzyko cofnięcia administratorowi zezwolenia na opracowywanie danego wskaźnika referencyjnego

Podmiot opracowujący dany wskaźnik referencyjny prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia, uzyskiwanego w toku odpowiedniego postępowania administracyjnego prowadzonego przez organ nadzoru, którego przedmiotem jest ocena czy dany podmiot spełnia warunki o których mowa w Rozporządzenia BMR. W przypadkach wskazanych w art. 35 Rozporządzenia BMR, organ nadzoru może cofnąć zezwolenie udzielone administratorowi, co skutkować będzie wykreśleniem z odpowiedniego rejestru administratorów. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w sytuacji w której dany administrator przestał spełniać warunki na podstawie których uzyskał to zezwolenie. W takim przypadku dany wskaźnik nie będzie mógł być stosowany w umowach i instrumentach finansowych. W przypadku wskaźników opracowywanych przez podmioty z krajów trzecich (np. z Wielkiej Brytanii), podobny skutek co cofnięcie zezwolenia, będzie mieć cofnięcie rejestracji administratora przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, o którym mowa w art. 31 Rozporządzenia BMR.

Ryzyko braku reprezentatywności danego wskaźnika referencyjnego w odniesieniu do danego rynku lub realiów gospodarczych, których pomiar jest celem danego wskaźnika

Wewnętrzne procedury administratora określają zasady cyklicznego przeglądu metody ustalania danego wskaźnika referencyjnego. Jeżeli w ramach przeglądu zostanie ustalone że wskaźnik nie odzwierciedla rynku lub realiów gospodarczych których pomiar jest celem wskaźnika, możliwe jest że administrator podejmie decyzję o zmianie metody, lub o zaprzestaniu opracowywania danego wskaźnika referencyjnego. Konsekwencje zmiany metody opracowywania wskaźnika referencyjnego oraz zaprzestania jego opracowywania, zostały wskazane powyżej.